สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) หรือ GISTDA ร่วมกับ ศูนย์ภูมิภาคฯภาคใต้ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ จัดประชุมความร่วมมืองานวิจัยที่สำคัญด้าน Future Earth ที่เป็นส่วนหนึ่งของ Earth Space System Frontier Research โดยโจทย์วิจัยที่น่าสนใจเป็นเรื่องของปัญหาทะเลสาบสงขลา

โดยการประชุมครั้งนี้ เป็นการแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็นในสาระของการนำเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศมาร่วมสนับสนุนการวิจัยด้าน Future Earth ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ Earth Space System Frontier Research โดยเฉพาะในเรื่องของปัญหาการตื้นเขินและลดลงของพื้นที่ทะเลสาบสงขลา ซึ่งปัจจุบันเป็นประเด็นปัญหาสำคัญ

ที่ผ่านมาได้มีการศึกษาวิจัยเรื่องนี้อย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2548 พบว่าอัตราการตื้นเขินของทะเลสาปเพิ่มขึ้น 0.4-0.6 ซม./ปี แต่ในปี 2560 เพิ่มขึ้น 1 ซม./ปี ถ้าปล่อยเป็นไปตามธรรมชาติคาดในอีกกว่า 5,000 ปี ทะเลสาบมีแนวโน้มที่จะหายไป

ทั้งนี้ จากข้อมูลปัจจุบันพบว่าอีก 100-200 ปี ทะเลสาบอาจจะหายไปสาเหตุส่วนใหญ่มาจากฝีมือมนุษย์ เช่น การขยายตัวของเมืองและโครงข่ายถนน มีผลกระทบต่อเส้นทางเดินน้ำเดิมตามธรรมชาติ นอกจากนี้ ยังมีปัญหาอื่นในเขตชายฝั่ง เช่น การกัดเซาะชายฝั่ง เป็นต้น ซึ่งยังไม่รวมปัญหาและผลกระทบจาก climate change/ extreme weather/ storm ปัญหาสิ่งแวดล้อมและภัยธรรมชาติทำให้มีผลกระทบและความรุนแรงโดยตรงต่อชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน

หลังจากประชุมแล้ว ทั้ง 2 หน่วยงานจะร่วมขับเคลื่อนภารกิจจากโจทย์วิจัยด้านเทคโนโลยีอวกาศ Space & GI for all ดังนี้

• พัฒนาหลักสูตรที่ทันสมัยและสามารถนำไปประยุกต์ใช้ประกอบอาชีพได้ในระยเวลาอันสั้น

• ได้โจทย์วิจัยที่สำคัญที่สามารถตอบโจทย์และสร้างมูลค่าหรือแก้ปัญหาให้สังคมทั้งในระยะสั้นและระยะยาว

• ให้ มอ. เป็นศูนย์กลางการให้บริการวิชาการ เพื่อตอบโจทย์ในพื้นที่ โดยเฉพาะองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นทั้ง อบต. อบจ. เพื่อให้เกิดเป็น GI for all และมุ่งเน้นให้เข้าถึงข้อมูลและให้ใช้งานง่าย เข้าใจง่ายและสามารถนำไปต่อยอดได้โดยสะดวก

ยิ่งไปกว่านั้น ในปี 2566 ผลพวงจากการดำเนินงานโครงการ THEOS-2 โดยเฉพาะการต่อยอดการใช้ประโยชน์จากข้อมูลดาวเทียมและ AIP จะเห็นอย่างเป็นรูปธรรม โดยเราจะเห็นการให้บริการข้อมูลและตัวอย่างการใช้งานที่หลากหลาย เช่น การใช้ GIS ดำเนินการเกี่ยวกับทะเลสาบมากกว่า 40 ชั้นข้อมูล เพื่อให้บริการวิชาการกับหน่วยงานภายในและภายนอก, Map server ลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา ซึ่งจะแบ่งเป็น 12 Themes หลักและมีการบันทึกข้อมูลในทุกๆ ปี เป็นต้น